Rośnie liczba diagnoz nowotworowych u osób poniżej 50. roku życia, zwłaszcza w przypadku raka jelita grubego. Naukowcy są zaniepokojeni tym trendem i szukają wyjaśnienia tego zjawiska.
Niepokojący trend globalny
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu rak jelita grubego u osób poniżej 50. roku życia był rzadkością. Obecnie średni wiek diagnozy w USA spadł z 72 do 67 lat. Problem dotyczy także ponad 10 innych nowotworów, w tym raka piersi i nerek, a wzrost zachorowań jest najbardziej widoczny w grupie wiekowej 20-29 lat.
Według Yin Cao z Washington University Siteman Cancer Center, rak jelita grubego o wczesnym początku staje się główną przyczyną zgonów z powodu nowotworów wśród młodych dorosłych w USA. Badania pokazują, że prawie 10% nowych przypadków raka jelita grubego na świecie dotyczy osób poniżej 50. roku życia, a wskaźniki te wzrosły w 27 z 50 analizowanych krajów.
Poszukiwanie przyczyn
Naukowcy nie mają pewności co do przyczyn tego zjawiska, ale wskazują na kilku potencjalnych winowajców. Wśród nich wymienia się otyłość, wysokie spożycie alkoholu, czynniki środowiskowe, takie jak mikroplastik, oraz zaburzenia mikrobiomu jelitowego. Jedno z badań sugeruje, że kluczową rolę może odgrywać toksyna uszkadzająca DNA, produkowana przez niektóre szczepy bakterii E. coli.
Eksperci podkreślają jednak, że brakuje mocnych dowodów epidemiologicznych na powiązanie któregokolwiek z tych czynników z wczesnym występowaniem nowotworów. Niektórzy badacze sugerują tzw. efekt kohorty urodzeniowej. Oznacza to, że osoby urodzone w późniejszych dekadach były narażone na zmieniające się czynniki środowiskowe i styl życia, co mogło przyspieszyć rozwój raka.
Biologia nowotworu i rola świadomości
Kluczowym pytaniem jest, czy nowotwory o wczesnym początku różnią się biologicznie od tych diagnozowanych u starszych pacjentów. Dotychczasowe badania nad różnicami genetycznymi dały sprzeczne wyniki. Chociaż dziedziczne mutacje genetyczne odgrywają pewną rolę, eksperci zgadzają się, że nie mogą one wyjaśnić tak szybkiego wzrostu zachorowań. Istnieją jednak przesłanki, że rak jelita grubego u młodszych osób może być bardziej agresywny.
W obliczu niepewności kluczowa staje się świadomość i wczesna diagnostyka. Młodzi ludzie często ignorują niepokojące objawy, takie jak krwawienie z odbytu, ból brzucha, biegunka czy niedokrwistość z niedoboru żelaza, co opóźnia diagnozę. Po postawieniu diagnozy niezwykle ważne są badania genetyczne, na przykład w kierunku zespołu Lyncha, ponieważ ich wyniki mogą determinować wybór skutecznego leczenia, takiego jak immunoterapia.
Źródło: https://www.cancer.gov/news-events/cancer-currents-blog/2025/early-onset-cancer-research-environment-genetics-support
