Psychoonkolog to specjalista, który wspiera pacjentów w trudnym procesie leczenia nowotworowego. Jego rola w psychoonkologii i psychoonkologii klinicznej jest kluczowa – pomaga pacjentom radzić sobie z emocjami, jakie niesie choroba nowotworowa. Czym dokładnie zajmuje się psychoonkolog, w jaki sposób wspiera pacjenta i kiedy warto skorzystać z jego pomocy?
Co to psychoonkologia i psychoonkologia kliniczna?
Psychoonkologia to dziedzina, która łączy wiedzę medyczną i psychologiczną, aby wspierać pacjentów zmagających się ze schorzeniem onkologicznym. Skupia się na emocjach, stresie i trudnościach, które mogą towarzyszyć diagnozie i leczeniu, pomagając pacjentom lepiej radzić sobie z tymi wyzwaniami.
– Psychoonkologia kliniczna to wyspecjalizowana część tej dziedziny, w której psychoonkolog pracuje bezpośrednio z pacjentem podczas leczenia. Dzięki indywidualnemu podejściu wspieramy pacjenta w trudnych chwilach, pomagamy zrozumieć przebieg leczenia i współpracujemy z zespołem medycznym, aby poprawić komfort i jakość życia podczas terapii nowotworowej. –
Kim jest psychoonkolog i czym zajmuje się w psychoonkologii klinicznej?
Psychoonkolog to zazwyczaj psycholog, który poza ukończonymi studiami psychologicznymi zdobył dodatkową specjalizację z zakresu psychoonkologii. Poza certyfikowanymi psychoonkologami, w praktyce często pracują również psychologowie zajmujący się wsparciem osób chorych na nowotwory. Tacy specjaliści dobrze rozumieją specyfikę choroby nowotworowej, znają jej mechanizmy i mają kompetencje do pracy zarówno z pacjentem onkologicznym, jak i jego bliskimi.
Jego rola wykracza poza tradycyjne leczenie medyczne – pomaga pacjentom radzić sobie z emocjonalnymi skutkami diagnozy oraz terapii. Psychoonkologowie są integralną częścią zespołu medycznego, współpracując z onkologami, pielęgniarkami i innymi specjalistami, aby zapewnić kompleksową opiekę.
Rola psychoonkologa w procesie leczenia onkologicznego pacjenta
Psychoonkolog podczas leczenia onkologicznego pacjenta koncentruje się na aspektach psychologicznych, które mogą wpływać na skuteczność terapii:
- Analizuje reakcje emocjonalne pacjenta na diagnozę i leczenie
- Wspiera w radzeniu sobie z bólem, zmęczeniem oraz stresem wynikającym z hospitalizacji i procedur medycznych.
- Współpracuje z zespołem medycznym, aby dostosować strategie wsparcia indywidualnie do potrzeb pacjenta, w tym poprzez terapię indywidualną, grupową czy sesje edukacyjne.
- Pomaga pacjentom i ich rodzinom w adaptacji do choroby, wzmacniając poczucie kontroli i motywację do udziału w procesie leczenia.
Kiedy warto skorzystać z pomocy psychoonkologa?
Korzystanie z pomocy psychoonkologa jest wartościowe na każdym etapie choroby nowotworowej. Choroba ta stawia przed pacjentami i ich bliskimi wiele wyzwań, którym trudno sprostać samodzielnie. Już sam proces diagnozy i niepewność z nim związana może obniżać nastrój, wywoływać lęk i stres. Kolejne etapy leczenia, a także konieczność zmiany dotychczasowego życia, potrafią całkowicie zaburzyć codzienną rutynę pacjenta. Choć na początku możemy sądzić, że sami poradzimy sobie z emocjami, z czasem może pojawić się obniżony nastrój, a nawet objawy depresyjne.
Do psychoonkologa warto zgłosić się, gdy:
- Odczuwamy silny lęk podczas diagnozy
- Mamy obniżony nastrój związany z długotrwałym leczeniem
- Trudno nam odnaleźć się w roli osoby chorej i dostosować codzienne życie do terapii
- Mamy problemy z akceptacją zmian w wyglądzie lub funkcjonowaniu ciała
- Chcemy lepiej zrozumieć przebieg leczenia nowotworowego i możliwe trudności
- Pragniemy wspierać efektywnie naszych bliskich w trudnej sytuacji
- Ciężko nam pogodzić się z chorobą bliskiej osoby i jej konsekwencjami
- Potrzebujemy wsparcia emocjonalnego, gdy nasi bliscy przechodzą trudny okres choroby
Radzenie sobie ze stresem w diagnozie choroby onkologicznej
Nowotwór bywa ogromnym źródłem lęku — zarówno w momencie diagnozy, i podczas leczenia. Z badań wynika, że pacjenci onkologiczni znacznie częściej doświadczają problemów psychicznych niż przeciętna osoba – np. depresji czy przewlekłego niepokoju.
Jeśli niepokój utrzymuje się przez kilka tygodni i wpływa na jakość życia, warto rozważyć wsparcie psychologiczne lub psychiatryczne. Czasem bliscy zauważają zmiany w naszym samopoczuciu, zanim sami się zorientujemy — ich opinia też może być sygnałem, że warto działać.
Oto zbiór metod, które wedle ekspertów są rekomendowane jako elementy wsparcia w trakcie leczenia nowotworu:
- Ćwiczenia uważności i techniki relaksacyjne — pomagają obniżyć napięcie i poprawić koncentrację
- Joga — u niektórych pacjentów z rakiem piersi okazała się pomocna w redukcji lęku
- Muzykoterapia — element terapeutyczny, który może wspierać spokój w trakcie leczenia
- Aromaterapia lawendą — jako łagodne wsparcie relaksacyjne
Te metody uzupełniają terapię psychologiczną lub farmakologiczną i nie zastępują ich.
Jak szukać kontaktu z psychoonkologiem i znaleźć dobrego psychoonkologa?
Znalezienie odpowiedniego psychoonkologa może znacząco poprawić komfort pacjenta i jego bliskich w trakcie choroby nowotworowej. Najlepiej zacząć od sprawdzenia certyfikatów i specjalizacji – upewnij się, że psycholog ukończył szkolenia z zakresu psychoonkologii lub psychoonkologii klinicznej.
Dobrym źródłem informacji są:
- Szpitale onkologiczne i oddziały onkologiczne – wiele placówek współpracuje z certyfikowanymi psychoonkologami
- Organizacje i stowarzyszenia zajmujące się wsparciem osób ze schorzeniami onkologicznymi
- Polecenia od lekarzy onkologów, psychologów lub pacjentów, którzy korzystali z takiego wsparcia
- Internetowe katalogi specjalistów psychoonkologii, z opiniami i certyfikatami
Psychoonkologia a psychiatria – czy tak samo wspierają pacjentów w chorobie nowotworowej?
Psychoonkologia i psychiatria wspierają pacjenta w chorobie nowotworowej w różny sposób, ale ich działania się uzupełniają. Psychoonkologia pomaga radzić sobie z wyzwaniami związanymi z diagnozą i leczeniem oraz wspiera bliskich pacjenta. Psychiatria natomiast skupia się na diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń psychicznych, które mogą wynikać zarówno z samej choroby, jak i z reakcji organizmu na terapię onkologiczną.
Psychiatria to dziedzina medycyny, która diagnozuje i leczy choroby psychiczne oraz zaburzenia emocjonalne. W przypadku pacjentów onkologicznych lekarz psychiatra:
- Leczy zaburzenia psychiczne – np. depresję, stany lękowe lub zaburzenia snu, które mogą pojawić się w wyniku choroby lub stresu związanego z leczeniem
- Stosuje farmakoterapię – przepisywane leki pomagają regulować neuroprzekaźniki w mózgu, co jest istotne przy zmianach fizjologicznych zachodzących w organizmie pacjenta
- Monitoruje stan psychiczny pacjenta – ocenia, jak choroba i leczenie wpływają na samopoczucie i funkcjonowanie pacjenta
- Współpracuje z zespołem medycznym i psychoonkologiem – zapewnia kompleksową opiekę, łącząc leczenie farmakologiczne z terapią psychologiczną
Zmagania pacjenta, profilaktyka i znaczenie wsparcia psychologicznego w terapii nowotworu
Nowotwór to nie tylko wyzwanie fizyczne, ale i psychiczne. Chorzy często borykają się z lękiem, depresją i stresem, które mogą wpływać na ich jakość życia oraz skuteczność leczenia. Psychologia odgrywa kluczową rolę w procesie terapeutycznym, pomagając pacjentom radzić sobie z trudnymi emocjami i poprawiając ich dobrostan.
Emocjonalne wyzwania pacjenta onkologicznego:
- Lęk przed nawrotem choroby – pacjenci często obawiają się, że rak powróci, nawet po zakończeniu leczenia. Badania pokazują, że średni poziom lęku przed nawrotem wśród pacjentek z rakiem piersi wynosi 15–20 punktów, co jest wyraźnie powyżej normy
- Depresja i myśli samobójcze – osoby chore onkologicznie są bardziej narażone na depresję i myśli samobójcze. Dwa badania wykazały, że chorzy mają o 85% wyższe ryzyko samobójstwa w porównaniu do ogólnej populacji.
Dlatego istotną rolę odgrywa pomoc psychologiczna. Jej podstawowe formy dotyczą:
- Psychoterapia – terapia jest skuteczną metodą leczenia lęku i depresji u pacjentów onkologicznych. Badania wskazują, że terapia poprawia zdrowie psychiczne i jakość życia pacjentów z rakiem
- Grup wsparcia – spotkania z innymi pacjentami z podobnymi doświadczeniami pomagają w radzeniu sobie z emocjami i trudnościami związanymi z leczeniem
- Wsparcie duchowego – programy online oferujące techniki relaksacyjne, poprawę higieny snu i duchowe wsparcie pomagają pacjentom odzyskać równowagę po leczeniu
– Wsparcie psychologiczne w terapii nowotworowej to nie tylko dodatek do leczenia medycznego. Pomaga lepiej przestrzegać zaleceń terapeutycznych, radzić sobie z trudnymi objawami fizycznymi oraz rozwijać odporność psychiczną. Dzięki regularnym spotkaniom z psychologiem pacjenci zyskują poczucie kontroli, większą motywację do terapii i siłę, by stawić czoła wyzwaniom choroby każdego dnia. –
