Rak piersi – wszystko co musisz wiedzieć o objawach leczeniu i czynnikach ryzyka

Czy wiesz, że u młodych kobiet częściej diagnozuje się agresywne formy raka piersi? Statystyki Narodowego Funduszu Zdrowia wskazują, że rocznie w Polsce o diagnozie nowotworu piersi dowiaduje się około 20 tysięcy wszystkich kobiet. Czy znasz objawy i sposoby leczenia raka piersi? Niezależnie od płci i wieku tę wiedzę powinien posiadać każdy pacjent, ponieważ wczesna diagnoza daje szans na całkowite wyleczenie choroby. Wiedza ta może uratować Ciebie lub Twoich bliskich.

Poznaj przeciwnika – czym jest rak piersi ?

Rak piersi to choroba, która rozwija się w tkance nabłonkowej gruczołu piersiowego i jest jednym z najczęstszych nowotworów występujących u kobiet na całym świecie. Dotyka głównie kobiety, ale warto pamiętać, że mężczyźni również mogą zachorować, stanowią oni mniej niż 1% wszystkich przypadków zachorowań. Większość typów to nowotwory złośliwe piersi, co oznacza, że mogą one rozprzestrzeniać się na inne części ciała. W szczególności wyróżniłbym raka sutka, który ma podobne objawy i jest ściśle powiązany z nowotworem piersi.

Przyczyny raka piersi – rozwoju nowotworu?

Rak piersi rozwija się w wyniku niekontrolowanego namnażania się patologicznych komórek nabłonka gruczołu piersiowego. Najczęściej, nowotwór lokalizujemy w górnym, bocznym kwadrancie piersi, w okolicy dołu pachowego. W miarę postępu choroby, komórki rakowe mogą rozprzestrzeniać się przez układ limfatyczny czyli naczyniami chłonnymi połączonymi z układem krążenia krwi. Prowadzi do tworzenia przerzutów w węzłach chłonnych, płucach, wątrobie, kościach czy mózgu.

Rak piersi a genetyka – czy nowotwór może być dziedziczny?

Choć większość przypadków raka piersi nie ma charakteru dziedzicznego, szacuje się, że około 5-10% zachorowań jest wynikiem mutacji genetycznych. Osoby z historią raka piersi w rodzinie znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka. Jeśli Twoja mama babcia lub córka była powiązana z chorobą zalecam badania genetyczne, wczesne wykrycie tych mutacji pozwala na wdrożenie odpowiedniej profilaktyki i monitorowanie stanu zdrowia pacjentek. Szczególne znaczenie mają mutacje w genach BRCA1 i BRCA2, które znacznie zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia zarówno raka piersi, jak i jajnika.

Czynniki ryzyka raka piersi – kto jest najbardziej narażony?

● Płeć – kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni.

● Wiek – obserwujemy wzrost zachorowań po 35 rokiem życia, jednak najbardziej narażona grupa wiekowa to 50+

● Obciążenie genetyczne – wspomniane powyżej

● Brak aktywności fizycznej i nadwaga – szczególnie po menopauzie, gdy nadmiar tkanki tłuszczowej wpływa na produkcję estrogenów.

● Brak potomstwa lub późne macierzyństwo – urodzenie dziecka po 35. roku życia zwiększa ryzyko.

● Nie karmienie piersią lub wczesne odstawienie dziecka od piersi – badania wskazują, że karmienie piersią może działać ochronnie.

● Spożywanie alkoholu – regularne picie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania.

● Wpływ hormonów:

• Wczesne dojrzewanie (pierwsza miesiączka przed 12. rokiem życia).
• Późna menopauza (po 55. roku życia).
• Długotrwałe stosowanie antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej.

● Ekspozycja na promieniowanie jonizujące np. wcześniejsze radioterapie mogą zwiększać ryzyko.

● Historia onkologiczna – jeżeli wcześniej pacjentka posiadała raka piersi, raka jajnika czy raka trzonu macicy zwiększa to podatność na kolejne nowotwory.

To, że u danej osoby nie występują czynniki ryzyka, nie oznacza, że nie może ona zachorować.

Rodzaje raka piersi

Rak piersi to choroba, która nie jest jednorodna – wyróżniamy kilka jej typów, w zależności od miejsca, w którym się rozwija i od tego, jak wyglądają komórki nowotworowe pod mikroskopem. Nowotwory określamy jako:

• rak nieinwazyjny – nie naciekają na okoliczne tkanki i nie powodują przerzutów
• rak inwazyjny – nacieka na okoliczne tkanki i może rozprzestrzeniać się do węzłów chłonnych oraz innych narządów

Najczęstsze rodzaje raka piersi to:

Rak przewodowy inwazyjny – Rozwija się w przewodach mlecznych i może naciekać okoliczne tkanki.

Rak zrazikowy inwazyjny – rozwija się w zrazikach gruczołu piersiowego i ma skłonność do wieloogniskowego wzrostu, co oznacza, że może obejmować większy obszar piersi.

Rak przewodowy in situ (DCIS) – nowotwór ograniczony do przewodów mlecznych, który nie nacieka okolicznych tkanek. Jest uważany za stan przedinwazyjny, ale może przejść w postać inwazyjną.

Rak zrazikowy in situ (LCIS) – zmiana, która wskazuje na zwiększone ryzyko rozwoju raka inwazyjnego w przyszłości, ale sama w sobie nie jest nowotworem naciekającym.

Rzadsze typy raka piersi  np. rak zapalny (agresywny nowotwór o nietypowych objawach) czy rak rdzeniasty, koloidalny i cewkowy, które mogą mieć lepsze rokowania.

Typy histologiczne raka piersi

Kiedy pobieramy wycinek tkanki guza za pomocą biopsji, badamy pod mikroskopem, określając jego typ histologiczny. Oto najczęstsze z nich:

● Rak przewodowy (najczęstszy, z tendencją do rozprzestrzeniania się)

● Rak zrazikowy (często obejmuje obie piersi)

● Rak rdzeniasty (rzadszy, ale o dość dobrym rokowaniu)

● Rak koloidalny (śluzowy) (powolny wzrost, łagodniejszy przebieg)

● Rak cewkowy (dobrze rokujący, rzadki)

● Rak metaplastyczny (agresywniejsza postać, rzadsza)

Typ histologiczny wpływa na decyzję dotyczącą leczenia, ponieważ różne typy nowotworów mogą inaczej reagować na terapię.

Ocena zaawansowania raka piersi

Aby określić, na jakim etapie jest nowotwór, stosujemy klasyfikację TNM:

● T (guz) – określa rozmiar guza i jego lokalizację (np. T1 – guz poniżej 2 cm, T2 – od 2 do 5 cm).

● N (węzły chłonne) – wskazuje, czy nowotwór rozprzestrzenił się do węzłów chłonnych pachowych lub innych (N0 – brak zajęcia węzłów, N1 – zajęte węzły).

● M ( przerzuty) – określa, czy doszło do przerzutów do innych narządów (M0 – brak przerzutów, M1 – obecne przerzuty).

Na podstawie tych parametrów nowotwór klasyfikujemy w skali od 0 (rak przedinwazyjny) do IV (rak z przerzutami odległymi).

Stopień zaawansowania nowotworu piersi określa się za pomocą systemu stopniowania, który pomaga ocenić jego agresywność i zakres rozprzestrzenienia:

● Stadium 0 – nowotwór pozostaje w miejscu swojego powstania (tzw. in situ) i nie wykazuje oznak rozsiewu.

● Stadium 1 – guz jest niewielki i ograniczony do pierwotnej lokalizacji, bez przerzutów.

● Stadium 2 – nowotwór zwiększył swoje rozmiary, jednak nadal nie zaatakował innych części organizmu.

● Stadium 3 – guz znacznie się powiększył i może obejmować okoliczne tkanki lub węzły chłonne.

● Stadium 4 – nowotwór rozprzestrzenił się poza pierwotne miejsce i zaatakował inne narządy, określany jako nowotwór przerzutowy lub wtórny.

Czym są przerzuty w przypadku raka piersi?

Przerzuty raka piersi – co to oznacza i gdzie mogą się pojawić?

Rozumiem, że temat przerzutów raka piersi może budzić duży niepokój. Przybliżę, czym są przerzuty, gdzie mogą się pojawić i jakie objawy mogą dawać, jednak należy pamiętać, że badania i diagnostyka są najważniejsze jeśli chodzi jakiekolwiek podejrzenia zmian w Twoim organizmie.

Przerzuty to komórki nowotworowe, które oddzieliły się od pierwotnego guza i rozprzestrzeniły się w organizmie. Może to zachodzić na dwa główne sposoby: przez układ limfatyczny, prowadząc do węzłów chłonnych, lub przez układ krwionośny, co skutkuje przerzutami do odległych narządów. Gdy rak piersi przenika do innych tkanek, klasyfikujemy go jako chorobę w IV stopniu zaawansowania, co oznacza, że jest to stan uogólniony, zwany również chorobą przerzutową.

Gdzie mogą pojawić się przerzuty raka piersi?

● Węzły chłonne  zazwyczaj zajęte są węzły chłonne pachowe, rzadziej węzły przy mostku lub nadobojczykowe. Objawy: powiększone, twarde, niebolesne guzki w okolicy pachy, obrzęk ręki.

● Kości kręgosłup, miednicę, żebra, kości udowe. Objawy: przewlekły ból kości, złamania patologiczne (nawet po niewielkim urazie), osłabienie.

● Płuca  Objawy: przewlekły kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, nawracające zapalenie płuc.

● Wątroba  Objawy: osłabienie, utrata apetytu, bóle brzucha, żółtaczka (zażółcenie skóry i białek oczu).

● Mózg  Objawy: bóle głowy, nudności, zaburzenia widzenia, trudności z mówieniem lub poruszaniem się, drgawki.

Objawy raka piersi – kompleksowy przewodnik

Jednym z pierwszych i najważniejszych objawów nowotworu piersi jest wyczuwalny guzek. Może on przybierać różne formy: być twardy i nieruchomy, bądź delikatnie przesuwać się pod palcami .Może mieć nieregularny kształt lub gładkie granice. Często jest bezbolesny, jednak znam przypadki gdzie odczuwalny był ból u pacjentek. Należy pamiętać, że nie każdy guzek oznacza raka, często mylony jest z włókniakiem piersiowym, który ma podobne objawy.

Objawy nowotworu piersi mogą się nasilać wraz z postępem choroby i obejmują różnorodne symptomy, takie jak:

•  Zmiany w wyglądzie piersi – zmiana wielkości, kształtu, obrysu i napięcia skóry piersi
•  Zmiany skórne, w tym zaczerwienienie, pogrubienie skóry, pojawienie się dołeczków przypominających skórkę pomarańczy, a także owrzodzenia.
•  Wciągnięcie brodawki sutkowej, które może wskazywać na nowotwór zlokalizowany w głębszych strukturach piersi.
• Wyciek z brodawki, który może przybierać formę surowiczą, krwistą lub ropną, a także występować samoczynnie lub po nacisku.

Rak piersi objawy zaawansowanej choroby

Zaawansowany rak piersi objawy daje nie tylko w obrębie piersi, ale także w całym organizmie. Możesz zaobserwować :

● powiększone, twarde i niebolesne węzły chłonne w dole pachowym lub nad obojczykiem,

● bóle piersi,

● ból kości (w przypadku przerzutów do kości),

● duszności i przewlekły kaszel (jeśli doszło do przerzutów do płuc),

● bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia widzenia (przerzuty do mózgu),

● osłabienie, utrata masy ciała, brak apetytu.

Samobadanie piersi – Twój pierwszy krok do zdrowia

Samobadanie piersi to prosta, ale niezwykle ważna czynność, która może pomóc we wczesnym wykryciu niepokojących zmian. Regularne sprawdzanie piersi pozwala lepiej poznać swoje ciało i szybko zauważyć wszelkie nieprawidłowości, takie jak guzki, zmiany w kształcie czy strukturze skóry. To podstawowy element profilaktyki, który każda kobieta powinna wykonywać co miesiąc – zajmuje to tylko kilka minut, a może uratować życie. Jak prawidłowo przeprowadzić samobadanie piersi? Szczegółowe instrukcje znajdziesz w  grafice.

Instrukcja samobadania piersi. Źródło: www.nfz.gov.pl

Instrukcja samobadania piersi. Źródło: www.nfz.gov.pl

Diagnostyka raka piersi – najważniejsze badania

1. Palpacyjne badanie piersi – Lekarz bada piersi i węzły chłonne dotykiem, oceniając ich strukturę i ewentualne zmian

2. Badania krwi (markery nowotworowe) – Marker CA 15-3 może być podwyższony w zaawansowanych stadiach raka piersi i jest stosowany do monitorowania przebiegu choroby.

3. Mammografia – Podstawowe badanie przesiewowe. Kobiety w wieku od 45 do 74 roku życia powinny co 2 lata wykonywać mammografię, jest ona dla nich bezpłatna i nie potrzebują na nią skierowania.

4. Ultrasonografia ( USG piersi) – Badanie wykorzystujące fale ultradźwiękowe. USG piersi warto zrobić po ukończeniu 20 roku życia.

5. Biopsja gruboigłowa (BGI) – pobranie fragmentu tkanki, pozwala na dokładniejszą analizę.

6. Rezonans magnetyczny (MRI) – Stosowany w przypadkach wątpliwych oraz u kobiet z grupy wysokiego ryzyka, dostarcza bardzo szczegółowych obrazów tkanek. 7. Tomografia komputerowa (TK) – Służy do oceny ewentualnych przerzutów raka piersi do innych narządów, takich jak płuca czy wątroba.

8. Pozytonowa tomografia emisyjna (PET-CT) – Bardzo czułe badanie, pozwalające na wykrycie nawet niewielkich przerzutów w organizmie.

9. Badanie i skala BI-RADS – To system oceny badań obrazowych piersi, który pomaga nam lekarzom tworzyć opis i interpretować wyniki. Ułatwia też podejmowanie decyzji o dalszej diagnostyce lub leczeniu.

Leczenia raka piersi

Leczenie raka piersi jest dobierane indywidualnie, w zależności od stopnia zaawansowania choroby, typu nowotworu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjentki. Czasem stosujemy jedną lub kilka z poniższych metod:

Chirurgia to podstawowa metoda leczenia raka piersi, szczególnie we wczesnych stadiach choroby. Celem operacji jest usunięcie guza nowotworowego, jeśli to konieczne, usunięcie węzłów chłonnych, aby zapobiec przerzutom.

Lumpektomia ( operację oszczędzającą piersi ) – polega na wycięciu guza z marginesem zdrowej tkanki, co pozwala zachować pierś

Mastektomia ( amputacja piersi ) – polega na usunięciu całej piersi, a często także okolicznych węzłów chłonnych. Stosuje się ją, gdy guz jest duży lub gdy leczenie oszczędzające nie jest możliwe.

Biopsja węzła wartowniczego – stosowana, by określić, czy rak rozprzestrzenił się do węzłów chłonnych. Informacje te pomagają lekarzom zdecydować o dalszym postępowaniu.

Radioterapia – polega na wykorzystaniu promieniowania jonizującego, które niszczy komórki nowotworowe, zapobiega ich dalszemu wzrostowi i zmniejsza ryzyko nawrotu choroby

Chemioterapia – polega na podawaniu leków, które niszczą komórki nowotworowe lub ograniczają ich rozmnażanie. Stosowana jest zarówno przed operacją, aby zmniejszyć guz, jak i po zabiegu, aby zapobiec nawrotowi.

Hormonoterapia – stosowana gdy nowotwór jest zależny od hormonów, takich jak estrogen i progesteron. Jej celem jest zahamowanie wzrostu komórek nowotworowych poprzez blokowanie działania hormonów lub zmniejszenie ich poziomu w organizmie. Hormonoterapia może być stosowana zarówno po operacji, aby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby, jak i w bardziej zaawansowanych przypadkach.

Terapie celowane – obejmują leki działające na specyficzne białka i geny komórek nowotworowych. Przy zastosowaniu tych metod ważne jest zrozumienie cech genetycznych nowotworu, co często wymaga dokładnych badań molekularnych.

Immunoterapia – wzmacnia układ odpornościowy pacjentki w walce z rakiem. Choć jeszcze w fazie intensywnego rozwoju, immunoterapia przynosi obiecujące rezultaty, szczególnie w połączeniu z innymi metodami.

Życie po diagnozie: wsparcie i profilaktyka

Rak piersi to nie tylko choroba ciała, ale również ogromne wyzwanie dla psychiki i jakości życia pacjentki. Po zakończeniu leczenia wiele kobiet zadaje mi pytanie :Jak wrócić do normalności? Jak dbać o zdrowie, by zmniejszyć ryzyko nawrotu? Jak odzyskać pewność siebie po operacji?

Najważniejszym aspektem jest wsparcie psychologiczne. Właśnie w takich momentach kluczową rolę odgrywa psycholog onkologiczny (psychoonkolog), który pomaga pacjentkom przejść przez cały proces leczenia i rekonwalescencji. Gdzie szukać wsparcia ? Poradnie onkologiczne oferują bezpłatne konsultacje ze specjalistami. Możesz dołączyć do grup wsparcia Onkopedii, gdzie ludzie wymieniają się doświadczeniami, pomaga to w lepszym radzeniu sobie z chorobą.

Równie ważnych aspektów powrotu do pełni sił po leczeniu i odzyskaniu kobiecości jest decyzja o rekonstrukcji piersi. Dla wielu kobiet mastektomia, choć ratująca życie, pozostawia emocjonalne i fizyczne blizny. Możliwość odbudowy piersi może pomóc w odzyskaniu poczucia własnej wartości i komfortu psychicznego.

Profilaktyka po raku – jak dbać o zdrowie?

Zakończenie leczenia nie oznacza końca dbania o zdrowie. Ważne jest regularne monitorowanie organizmu. Regularne kontrole lekarskie – badania obrazowe, markery nowotworowe, konsultacje onkologiczne oraz prowadzenie stylu życia, który minimalizuje ryzyko nawrotu choroby ( np. zdrowa dieta i dużo ruchu fizycznego)

Rak piersi to choroba, z którą można skutecznie walczyć, jeśli zostanie wykryta na wczesnym etapie, dlatego nigdy się nie poddawaj. Regularne badania kontrolne, takie jak mammografia, USG piersi i samobadanie, to klucz do wczesnej diagnozy i większych szans na pełne wyleczenie. Współczesna medycyna oferuje wiele metod leczenia, a także możliwość rekonstrukcji piersi, co pomaga pacjentkom wrócić do normalnego życia. Nie odkładaj badań !

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Ile trwa leczenie raka piersi?

Czas leczenia zależy od stadium choroby i zastosowanych terapii. Może trwać od kilku miesięcy (np. operacja i radioterapia) do kilku lat, jeśli konieczna jest hormonoterapia lub leczenie celowane.

Jak wygląda rak piersi?

Guz w piersi może mieć formę twardego, nieruchomego zgrubienia o nieregularnym kształcie, ale nie zawsze tak wygląda – niektóre są miękkie i ruchome. Objawy mogą obejmować także zmiany w strukturze skóry, wciągnięcie brodawki lub wydzielinę z sutka. Każda niepokojąca zmiana wymaga konsultacji z lekarzem!

Czy rak piersi boli ?

Rak piersi zazwyczaj nie boli w początkowych stadiach, dlatego często wykrywany jest dopiero po zauważeniu innych objawów, jak guzek czy zmiana kształtu piersi. Jednak w bardziej zaawansowanych przypadkach ból może się pojawić, szczególnie gdy guz nacieka nerwy lub skórę.