Objawy białaczki – nowotwór krwi i szpiku kostnego

Białaczka to nowotwór krwi, na którego objawy powinniśmy być wyczuleni niezależnie od wieku. To najczęstszy nowotwór złośliwy u dzieci, stanowiący około 30% wszystkich przypadków onkologicznych w tej grupie. Na szczęście medycyna oferuje skuteczne sposoby walki z tą chorobą. Obowiązuje jednak jedna zasada: im szybciej objawy białaczki zaprowadzą nas na właściwą diagnozę, tym większe mamy szanse na satysfakcjonujące leczenie. Zapoznaj się z naszym artykułem, by poznać 4 wczesne objawy białaczki.

Czym jest białaczka?

Białaczka to nowotwór złośliwy krwi i szpiku kostnego, w którym dochodzi do niekontrolowanego namnażania się nieprawidłowych krwinek białych (leukocytów). Komórki te nie spełniają swojej roli w organizmie, a ich nadmiar zaburza prawidłowe funkcjonowanie układu krwiotwórczego – wypierając zdrowe komórki i osłabiając odporność.

Białaczka należy do grupy tzw. raków krwi. Obok niej najczęściej diagnozowane nowotwory krwi to chłoniaki (np. chłoniak Hodgkina), szpiczak mnogi oraz zespoły mielodysplastyczne.

Leukemia – co to znaczy?

„Leukemia” to angielska nazwa białaczki, często spotykana również w polskim języku medycznym. Pochodzi z greki - „leukos” (biały) i „haima” (krew), co odnosi się do charakterystycznego zwiększenia liczby białych krwinek we krwi pacjenta. To tylko zamiennik nazwy „białaczka” – oba terminy oznaczają tę samą chorobę.

Rodzaje i klasyfikacja białaczki

Białaczkę klasyfikuje się przede wszystkim na podstawie dynamiki rozwoju choroby i typu komórek, z których się wywodzi. Najpowszechniejszy podział to:

• białaczki ostre – szybko postępujące choroby, wymagające natychmiastowej reakcji lekarskiej.
• białaczki przewlekłe – rozwijające się wolniej, często bez widocznych objawów przez dłuższy czas.

Dodatkowo wyróżnia się typ białaczki zgodnie z linią komórkową:

• szpikową (myeloidalną)
• limfatyczną

W klasyfikacji WHO bierze się pod uwagę charakter morfologiczny, profil genetyczny i immunofenotyp. Nowoczesne podejście pozwala na precyzyjny dobór terapii i prognoz.

Przyczyny białaczki – wyzbądź się nałogu, by obniżyć ryzyko

Chociaż dokładne przyczyny powstawania białaczki nie są do końca poznane, istnieje szereg czynników, które zdecydowanie zwiększają ryzyko zachorowania. Wśród nich wymienia się m.in.:

• Narażenie na promieniowanie jonizujące
• Kontakt z substancjami chemicznymi, takimi jak benzen
• Przebyte leczenie nowotworów (chemioterapia lub radioterapia)
• Predyspozycje genetyczne i występowanie choroby w rodzinie
• Niektóre wrodzone zespoły genetyczne (np. zespół Downa)
• Palenie tytoniu

Szczególnie warto podkreślić, że palenie papierosów znacząco podnosi ryzyko zachorowania na białaczkę, zwłaszcza typu ostrego szpikowego. To prosta, a zarazem skuteczna motywacja do tego, by pożegnać się z nałogiem raz na zawsze. Rzucenie palenia to najłatwiejszy sposób, by realnie zmniejszyć szansę na rozwój tej choroby i poprawić ogólny stan zdrowia.

Reaguj szybko - 4 wczesne objawy białaczki

Wiele osób ignoruje pierwsze objawy białaczki, bo przypominają one zwykłe zmęczenie czy przeziębienie. To błąd – nawet pozornie błahe sygnały mogą mieć poważne znaczenie. Warto zwrócić uwagę na znaki ostrzegawcze – szybka reakcja może zrobić ogromną różnicę.

1. Przewlekłe zmęczenie i osłabienie – pojawiają się na skutek anemii, kiedy w układzie krwionośnym brakuje zdrowych czerwonych krwinek.
2. Nawracające lub ciężkie infekcje – deficyt prawidłowych leukocytów osłabia odporność organizmu.
3. Gorączka, poty nocne – niższe temperatury i pocenie się nocą świadczą o reaktywności układu immunologicznego na nowotwór.
4. Łatwe siniaczenie i krwawienia – niedobór płytek (trombocytopenia) przejawia się w siniakach, krwiakach, krwotokach z nosa lub dziąseł.

Większość moich pacjentów na początku lekceważyła pierwsze objawy białaczki. Czasem zwracają uwagę na pojawiające się częściej siniaki, ale i one są zwykle tłumaczone dwoma słowami „taka uroda” – czyli czymś, czym nie warto się przejmować. To poważny błąd.

Późniejsze objawy białaczki - nie zwlekaj, bo to ostatni gwizdek

W miarę postępu choroby objawy stają się bardziej wyraźne i trudne do zignorowania. Ich pojawienie się powinno być sygnałem alarmowym – to moment, w którym dalsze zwlekanie może zaważyć na powodzeniu leczenia:

• Silna, narastająca anemia – bardzo duże zmęczenie, bladość, zawroty głowy, duszność nawet przy niewielkim wysiłku.
• Częste i trudne do zatamowania krwawienia – z nosa, dziąseł, dróg rodnych, przewodu pokarmowego.
• Rozległe i liczne siniaki – pojawiające się bez urazu, także na plecach, udach czy ramionach.
• Powracające infekcje – o cięższym przebiegu, trudno poddające się leczeniu.
• Bóle brzucha lub uczucie ciężkości – spowodowane powiększeniem śledziony lub wątroby.
• Powiększone węzły chłonne – szczególnie w okolicach szyi, pach i pachwin. Zwykle bezbolesne, ale wyczuwalne pod skórą jako miękkie lub twarde guzki.
• Wyraźna utrata masy ciała – bez zmiany diety czy trybu życia.
• Bóle głowy, problemy z równowagą, sztywność karku – mogą wskazywać na zajęcie układu nerwowego.
• Nocne poty, stany podgorączkowe lub gorączka utrzymująca się bez infekcji.

Choć czas ma ogromne znaczenie, późne zgłoszenie się do lekarza nie musi oznaczać wyroku. Oczywiście, w bardziej zaawansowanym stadium mamy do czynienia z poważniejszymi konsekwencjami choroby, ale najważniejsze jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Nawet jeśli jest ono trudniejsze i bardziej obciążające, nadal może przynieść dobre rezultaty.

Objawy białaczki u dzieci - bądź odpowiedzialnym rodzicem

U dzieci objawy białaczki mogą pojawić się nagle i często bywają mylone z innymi, bardziej pospolitymi problemami zdrowotnymi. Część symptomów pokrywa się z tymi występującymi u dorosłych, ale są też różnice, na które warto zwrócić szczególną uwagę:

Objawy białaczki wspólne dla dorosłych i dzieci:

• Przewlekłe zmęczenie, bladość skóry
• Łatwe siniaczenie i krwawienia
• Nawracające infekcje
• Gorączka, poty nocne
• Powiększone węzły chłonne, śledziona, wątroba

Objawy białaczki występujące częściej u dzieci:

• Bóle nóg lub stawów – często mylone z "bólami wzrostowymi", mogą prowadzić do utykania lub niechęci do chodzenia.
• Bóle brzucha – związane z powiększeniem narządów wewnętrznych lub nagromadzeniem komórek w jamie brzusznej.
• Trudności z koncentracją, ospałość – zauważalne w szkole lub w codziennych aktywnościach.
• Zmiany skórne – drobne czerwone punkciki (wybroczyny), wysypka, czasem obrzęki.
• Obrzęk twarzy lub szyi – może świadczyć o ucisku na naczynia krwionośne w górnej części klatki piersiowej.

W momencie diagnozy często widzę strach zarówno u dziecka, jak i u rodzica, który – gdyby tylko mógł – sam zmierzyłby się z chorobą, by oszczędzić to swojemu dziecku. Na szczęście rokowania w przypadku białaczki u dzieci są znacznie lepsze niż przy wielu innych nowotworach. Broń Boże, nie chcę bagatelizować tej diagnozy, ale warto podkreślić, że przy zaangażowaniu doświadczonego zespołu medycznego i wsparciu rodziny, dziecko ma bardzo dużą szansę na pełne wyleczenie i długie, zdrowe życie.

Leczenie białaczki - Ty też możesz pomóc!

Leczenie białaczki zależy od typu choroby, jej zaawansowania i wieku pacjenta. Współczesna medycyna oferuje kilka skutecznych metod terapii:

• Chemioterapia – podstawowa metoda leczenia białaczki, polegająca na niszczeniu komórek nowotworowych za pomocą leków cytotoksycznych.
• Immunoterapia – nowoczesne leczenie, które wspomaga układ odpornościowy w rozpoznawaniu i zwalczaniu komórek nowotworowych.
• Radioterapia – stosowana rzadziej, zwykle w leczeniu objawowym lub w ramach przygotowania do przeszczepu.
• Przeszczep szpiku kostnego – polega na zastąpieniu chorego układu krwiotwórczego zdrowymi komórkami od dawcy. To często jedyna szansa na trwałe wyleczenie w ciężkich przypadkach.

Aby przeszczep był możliwy, potrzebny jest zgodny dawca – i tutaj każdy z nas może pomóc. Wystarczy zarejestrować się jako potencjalny dawca szpiku w bazie Fundacji DKMS. Proces jest prosty i bezbolesny: wystarczy zamówić pakiet rejestracyjny na stronie www.dkms.pl, wykonać wymaz z wewnętrznej strony policzka i odesłać próbkę.

Tylko około 25% pacjentów znajduje dawcę w rodzinie, dlatego tak ważne jest, aby jak najwięcej osób rejestrowało się jako potencjalni dawcy. To naprawdę nic nie kosztuje, a może uratować komuś życie.