HPV u mężczyzn – przyczyny, objawy, leczenie i profilaktyka.

Świadomość zagrożeń związanych z infekcjami wirusem HPV jest coraz wyższa, ale wciąż wiele osób kojarzy HPV wyłącznie z rakiem szyjki macicy. Tymczasem na infekcje HPV i związane z tym powikłania są w dużej mierze narażeni także mężczyźni. Jak wygląda diagnostyka HPV dla mężczyzn? Czy infekcja powoduje objawy i jak ją wyleczyć?

Czym jest wirus HPV i jak wpływa na zdrowie mężczyzn?

Pisząc „wirus HPV”, mam tak naprawdę na myśli całą grupę (ponad dwustu) wirusów brodawczaka ludzkiego. Część z nich jest niegroźna z punktu widzenia onkologicznego – nie przyczynia się do powstawania nowotworów, a jedynie może powodować zmiany skórne (na przykład brodawki). Istnieją jednak również wirusy HPV onkogenne – to znaczy takie, które mogą przyczynić się do rozwoju nowotworów.

Wirus HPV u mężczyzn jest nieco trudniejszy do wykrycia z prozaicznej przyczyny – niższej świadomości społecznej, że to problem, który dotyczy także mężczyzn, a także z uwagi na brak refundowanych badań przesiewowych. U kobiet wykonywana jest cytologia oraz testy na HPV. U panów badania zwykle są wykonywane odpłatnie. Tymczasem infekcja HPV u mężczyzn może doprowadzić do równie groźnych zmian nowotworowych – w tym m.in. do rozwoju raka prącia.

W jaki sposób może dojść do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego?

Do zakażenia wirusem HPV dochodzi zwykle podczas kontaktów seksualnych (dowolnego typu). Znane są również nieliczne przypadki infekcji okołoporodowych. Zakazić można się też poprzez kontakt skóra do skóry (głównie podczas kontaktu z okolicami intymnymi zakażonej osoby).

Wirus HPV występuje powszechnie – wiele osób jest jego nosicielami, a ponieważ może przebiegać bezobjawowo, tym łatwiej o jego transmisję na kolejne osoby. Zakażeniom sprzyja wysoka aktywność seksualna z różnymi partnerami lub partnerkami – szczególnie bez zabezpieczenia barierowego, które i tak nie daje pełnej ochrony.

Objawy HPV u mężczyzn – jak rozpoznać infekcję?

Infekcje HPV można podzielić na: objawową i bezobjawową. Ta pierwsza jest łatwa do rozpoznania i zwykle niegroźna. Druga jest wyjątkowo podstępna, ponieważ nic nie wskazuje, że doszło do zakażenia, a może się ono przyczynić do rozwoju nowotworu.

Gdyby każda infekcja HPV przebiegała z widocznymi objawami, czujność pacjentów i wczesna diagnostyka byłyby na wyższym poziomie. Niestety – tylko niektóre typy HPV powodują występowanie objawów – najczęściej brodawek, kłykcin kończystych i innego typu zmian w obrębie skóry i błon śluzowych. Jeśli dostrzegasz je u siebie (na przykład na prąciu, w okolicach moszny czy odbytu), skonsultuj się z urologiem lub lekarzem rodzinnym. Pamiętaj jednak o tym, że infekcja HPV może przebiegać całkowicie bezobjawowo – nawet onkogenne typy wirusa nie powodują objawów i dopiero ewentualny rozwój nowotworu może dać o sobie znać. W związku z tym zachęcam, jak wszystkich moich pacjentów, do regularnych badań kontrolnych i konsultowania każdej nietypowej zmiany w obrębie narządów płciowych z lekarzem. Lepiej przebadać brodawkę czy zmianę wyglądu śluzówki i przekonać się, że to nic takiego, niż zbagatelizować dolegliwości, które mogą mieć podłoże nowotworowe.

Zapamiętaj! Infekcja HPV może przebiegać objawowo lub bezobjawowo. Objawy HPV u mężczyzn zwykle obejmują: kłykciny kończyste i brodawki na prąciu, mosznie, pachwinach lub w okolicach odbytu.

Badanie na HPV dla mężczyzn

Jeśli podejrzewasz u siebie infekcję HPV (na przykład na podstawie objawów) lub gdy miałeś kontakt intymny z osobą, która może być zakażona, możesz wykonać test na HPV. U mężczyzn jest on najczęściej pobierany z żołędzi penisa, ale też z odbytu lub jamy ustnej (w zależności od miejsca potencjalnej infekcji).

Jak wygląda takie badanie? To nic strasznego! Za pomocą specjalnej szczoteczki pobierany jest wymaz z żołędzi prącia, odbytu lub jamy ustnej. Jest to procedura bezbolesna i bardzo szybka. Pobrany materiał jest następnie zabezpieczany i wysyłany do badania w laboratorium. Czas oczekiwania na wyniki to od kilku dni do kilku tygodni – w zależności od placówki.

Czy trzeba się jakoś przygotować? Tak. Na 48 godzin przed testem należy powstrzymać się od współżycia. W dniu badania zadbaj o standardową higienę okolic, z której będzie pobierany wymaz.

Ile to kosztuje? Badanie HPV u mężczyzn nie jest obecnie refundowane przez NFZ, ale można wykonać je prywatnie – zachęcam do tego, jeśli tylko podejrzewasz u siebie infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego. Koszt takiego testu jest uzależniony od miejsca wykonania i zakresu (nie każdy test oferuje genotypowanie – to znaczy określenie, jakim typem wirusa jesteś zakażony). Zazwyczaj cena waha się od 150 zł za badanie podstawowe (stwierdzające lub wykluczające obecność wirusa HPV) do 300-400 zł za badanie z genotypowaniem.

Leczenie HPV u mężczyzn

Diagnostyka HPV u mężczyzn zwykle przeprowadzana jest na życzenie lub wówczas, gdy zostaną zauważone charakterystyczne objawy – na przykład brodawki. W tym kontekście bardzo istotną rolę na etapie diagnostyki HPV odgrywają lekarze dermatolodzy (do których często pacjenci zgłaszają się z podejrzanymi zmianami skórnymi) oraz urolodzy.

Jeśli dopiero zauważyłeś podejrzane zmiany, umów się na konsultację do któregoś ze wspomnianych specjalistów. Aby potwierdzić diagnozę, lekarz może zlecić test na HPV lub możesz go wykonać we własnym zakresie jeszcze przed wizytą.

Test wykazał infekcję HPV – co dalej?

Jeśli był to najprostszy test bez genotypowania, warto wykonać dodatkowe badanie, które określi, z jakim typem wirusa masz do czynienia. To dodatkowy koszt, ale bez tego nie będzie można z całą pewnością stwierdzić, czy infekcję wywołał niegroźny typ wirusa, czy też onkogenny.

Jeśli przechodzisz infekcję nieonkogennym typem HPV, leczenie nie jest konieczne. Gdy występują u Ciebie objawy skórne – na przykład brodawki – możesz je usunąć. Najpopularniejsze metody usuwania brodawek płciowych:

• Farmakologiczne – polegają na nakładaniu wybranych preparatów na brodawki celem ich zniszczenia. Najczęściej stosowane są środki zawierające podofilotoksynę. Preparaty te stosuje się miejscowo przez kilka dni.
• Zabiegowe – polegają na zniszczeniu brodawek poprzez oddziaływanie niskich temperatur (krioterapia), działaniem prądu (elektrokoagulacja), laserem lub na ich fizycznym odcięciu metodami chirurgicznymi.

Terapia farmakologiczna może wymagać dłuższego stosowania, a także wizyt kontrolnych. Z kolei leczenie zabiegowe jest najczęściej jednorazowe i wymaga zazwyczaj tylko jednej wizyty kontrolnej (wyjątkiem są sytuacje, gdy zmiany są bardzo liczne lub wówczas, gdy infekcji towarzyszą także inne objawy).

Jeśli przechodzisz infekcję onkogennym typem HPV, zachowaj spokój. Sama infekcja nie oznacza automatycznego rozwoju nowotworu – po prostu istnieje takie ryzyko, dlatego też skonsultuj się z lekarzem, wykonaj zalecone badania i kontroluj swój stan zdrowia. Jeśli zauważysz u siebie nietypowe guzki, niewytłumaczalne krwawienia, owrzodzenia lub ból – pilnie skonsultuj się z lekarzem.

Wirus brodawczaka ludzkiego u mężczyzn może, ale nie musi, spowodować rozwój nowotworów:

• układu płciowego – szczególnie raka prącia,
• układu moczowego – na przykład raka pęcherza,
• gardła, języka i jamy ustnej,
• odbytu.

W razie infekcji, nie panikuj, ale też nie bagatelizuj sytuacji – widoczne objawy zakażenia (brodawki i kłykciny kończyste) można łatwo usunąć. Ich obecność to nie powód do skrępowania. Pamiętaj o tym, że nieleczone zmiany tego typu powodują dyskomfort, mogą się rozprzestrzeniać, a także utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Pamiętaj! Jeśli jesteś zakażony wirusem HPV, poinformuj o tym każdego, z kim utrzymujesz kontakty intymne. Stosuj zabezpieczenia barierowe (prezerwatywy) do czasu wyleczenia infekcji. Dzięki odpowiedzialnemu podejściu, uchronisz innych przed infekcją.

Czy HPV można uniknąć? Profilaktyka zakażeń dla mężczyzn

Zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego są powszechne – niemal każdy będzie miał w swoim życiu z nim do czynienia. Czy można jakoś uchronić się przed rozwojem infekcji? Oczywiście, że tak! Od dawna istnieją skuteczne szczepionki na HPV.

Szczepienia przeciwko HPV dla chłopców i mężczyzn

Jeszcze do niedawna profilaktyczny program szczepień na HPV był dostępny bezpłatnie tylko dla dziewczynek. Od 2023 roku obejmuje on jednak również chłopców w przedziale wiekowym 9-14 lat. Zdecydowanie zachęcam rodziców do tego, by szczepili swoich synów – nie tylko uchroni to ich przed infekcją potencjalnie onkogennym wirusem, ale też pozwoli ograniczyć transmisję wirusa w szerszym ujęciu.

A co z dorosłymi mężczyznami? Oni również mogą się zaszczepić! Jeśli nawet przechodziłeś już infekcję HPV, szczepienie zabezpieczy Cię przed ponownym zainfekowaniem innymi typami wirusa.

Bezpieczne praktyki seksualne

To właśnie kontakty intymne są głównym źródłem infekcji HPV. Aby zminimalizować to ryzyko, stosuj bezpieczne praktyki:

• Ogranicz liczbę partnerów lub partnerek seksualnych – im wyższa, tym większe ryzyko infekcji.
• Badaj się i utrzymuj kontakty intymne tylko z osobami, które wykonują regularne testy HPV i na inne choroby przenoszone drogą płciową.
• Używaj prezerwatyw – choć nie zapewniają 100% ochrony przed HPV, zmniejszają ryzyko zakażenia.
• Zaszczep się – to zapewni Ci skuteczną ochronę przed nowymi infekcjami.

Wirus HPV u mężczyzn – FAQ

Jak wygląda wirus HPV u mężczyzn?

Część infekcji przebiega bezobjawowo, ale jeśli już występują objawy, to zwykle mają formę brodawek skórnych lub kłykcin kończystych (kalafiorowatych zmian). Objawy te występują w miejscu infekcji – najczęściej w okolicach intymnych.

Mam HPV – co z seksem?

Utrzymywanie kontaktów intymnych w trakcie infekcji HPV jest ryzykowne dla Twojej partnerki lub partnera. Przede wszystkim nie zatajaj infekcji. Jeśli możesz, powstrzymaj się od współżycia do czasu wyleczenia. Jeśli zdecydujecie się na seks, stosujcie zabezpieczenia barierowe (prezerwatywy). Pamiętaj jednak o tym, że nawet prezerwatywa nie daje pełnej ochrony. Utrzymywanie kontaktów intymnych w trakcie aktywnej infekcji to potencjalne zagrożenie dla Twojej partnerki lub partnera.

Czy HPV wpływa na płodność u mężczyzn?

Raczej nie, ale niektóre typy wirusa prowadzą do stanów zapalnych w układzie rozrodczym, co może czasowo obniżać jakość nasienia.